Περιφερειακό Θεματικό Δίκτυο: «Προφορική Ιστορία: Ζωντανεύοντας την ιστορία της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής»: Αποτίμηση εκπαιδευτικού έργου κατά το 1ο έτος λειτουργίας (σχολικό έτος 2018-2019)
Το Περιφερειακό Θεματικό Δίκτυο: «Προφορική Ιστορία: Ζωντανεύοντας την ιστορία της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής» ιδρύθηκε με την απόφαση (αρ. πρωτ. 703/16-01-2019) της Περιφερειακής Διεύθυνσης Π.Ε & Δ.Ε Κεντρικής Μακεδονίας. Το Δίκτυο λειτούργησε στην ενότητα των Δημοτικών Σχολείων του Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου ΠΕ 70 Δρ. Δημήτριου Σιδηρόπουλου και των Νηπιαγωγείων της Συντονίστριας Εκπαιδευτικού Έργου ΠΕ 60 Δρ. Αθηνάς Καγιαδάκη στις Διευθύνσεις Π.Ε Ανατολικής Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής. Επιστημονική υπεύθυνος των εκπαιδευτικών δράσεων του Δικτύου ήταν η Μαρία Βλαχάκη Δρ. Ιστορικής και Μουσειακής Εκπαίδευσης.
Για την παιδαγωγική και επιστημονική και παιδαγωγική υποστήριξη των εκπαιδευτικών, οι οποίοι συμμετείχαν στο Δίκτυο, υλοποιήθηκαν τέσσερις (4) επιμορφωτικές συναντήσεις εργαστηριακού χαρακτήρα με σκοπό να ενισχυθεί η κοινωνική αλληλεπίδραση, η διαλεκτική συζήτηση και ο κριτικός αναστοχασμός μεταξύ των μελών της ομάδας των εκπαιδευτικών.
Πιο αναλυτικά,
η 1η επιμορφωτική συνάντηση έγινε την Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2019 με εισηγητή τον Δρ. Δημήτριο Σιδηρόπουλο, Πρόεδρο της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου, με θέμα: ‘’Περιφερειακό Θεματικό Δίκτυο: «Προφορική ιστορία: Ζωντανεύοντας την ιστορία της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής: Σκοποί, προσδοκίες και προοπτικές’’, και με εισηγήτριες τη Δρ. Μαρία Βλαχάκη, με θέμα: ‘’Προφορική ιστορία και εκπαίδευση’’ και την Εύα Σεβή - Σαβουλίδου, Διευθύντρια Δημοτικού Σχολείου της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, με θέμα: ”Οι Πλατείες της Θεσσαλονίκης: Ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα προφορικής ιστορίας’’. Η 2η επιμορφωτική συνάντηση έγινε την Τρίτη 05 Μαρτίου 2019 με εισηγήτριες τη Δρ. Μαρία Βλαχάκη, με θέμα: "Οργανώνοντας ένα αρχείο προφορικών μαρτυριών στο σχολείο", και την Άννα Παπά, Συγγραφέας-Blogger, με θέμα: ‘’Ψηφιακά εργαλεία επεξεργασίας προφορικών μαρτυριών’’. Η 3η επιμορφωτική συνάντηση έγινε την Τετάρτη 03 Απριλίου 2019 με εισηγήτριες τη Δρ. Μαρία Βλαχάκη, με θέμα: "Προφορική ιστορία και ιστορική ενσυναίσθηση", και την Κλαίρη Γιαννούση, Δασκάλα-Οικονομολόγο, με θέμα: ‘’Ζωγραφίζοντας ένα βιβλίο από μια παλιά προφορική ιστορία’’. Τέλος την Πέμπτη 30 Μαΐου έγινε η ετήσια απολογιστική-επιμορφωτική συνάντηση, όπου οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί παρουσίασαν τα αποτελέσματα των εκπαιδευτικών δράσεων των προγραμμάτων προφορικής ιστορίας, τα οποία σχεδίασαν και υλοποίησαν κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2018-2019.
Στα παραπάνω σχέδια εργασίας εκπαιδευτικοί και μαθητές σχολικής και προσχολικής ηλικίας συνέλεξαν προφορικές μαρτυρίες μέσω συνεντεύξεων, τις οποίες πήραν από πληροφορητές που προσκλήθηκαν στο χώρο του σχολείου τους. Με αυτόν τον τρόπο εκπαιδευτικοί και μαθητές διερεύνησαν διάφορα θέματα τόσο της τοπικής ιστορίας, όσο και της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, στα οποία συμπεριλαμβάνονται η ιστορία του κτιρίου του Νηπιαγωγείου της Νέας Ραιδεστού, το Λαογραφικό Μουσείο της Νικήτης, οι κρήνες του Πολυγύρου, τα έθιμα των Νέων Επιβατών, η προσφυγική ιστορία της Αγίας Τριάδας, η γερμανική κατοχή για τους κατοίκους της Νέας Μηχανιώνας, η προσφυγική ιστορία της Περαίας, τα σπίτια του εποικισμού του Νέου Μαρμαρά.
Εδώ χρειάζεται να επισημανθεί πως καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης των δραστηριοτήτων του Δικτύου πραγματοποιήθηκαν τακτικές συναντήσεις διά ζώσης συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ των εκπαιδευτικών και των μελών της συντονιστικής επιτροπής και της παιδαγωγικής ομάδας με σκοπό τόσο να ενισχυθούν οι δυνατότητες θετικής ανατροφοδότησης των εκπαιδευτικών, όσο και να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικότητα οι όποιες δυσκολίες ανέκυπταν κατά την πορεία υλοποίησης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Για τους παραπάνω εκπαιδευτικούς λόγους δημιουργήθηκε και η ομώνυμη ιστοσελίδα του Δικτύου https://istoriaproforiki.com/, στην οποία αναρτήθηκε τόσο το οπτικοακουστικό, ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό των τριών (3) επιμορφωτικών συναντήσεων και οι προφορικές μαρτυρίες των πληροφορητών, όσο και το παραγόμενο εκπαιδευτικό έργο των συμμετεχόντων Δημοτικών Σχολείων, Νηπιαγωγείων, εκπαιδευτικών και μαθητών.
Ως αποτέλεσμα όλων των παραπάνω εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών, σχεδιασμών και δράσεων το Περιφερειακό Θεματικό Δίκτυο: «Προφορική Ιστορία: Ζωντανεύοντας την ιστορία της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής» κατόρθωσε να λειτουργήσει αποτελεσματικά ως μία κοινότητα μάθησης, αλληλεγγύης, πρακτικής και ανάπτυξης. Αυτό συνέβη, επειδή το Δίκτυο κατά τη διάρκεια των μόλις πέντε (5) μηνών λειτουργίας του, ικανοποίησε τους εξής τέσσερις (4) βασικούς εκπαιδευτικούς στόχους που είχαν τεθεί, καθώς όλοι οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί και μαθητές: α) ευαισθητοποιήθηκαν αναφορικά με τη διάσωση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω της συλλογής και της κριτικής ερμηνείας προφορικών μαρτυριών, οι οποίες αφορούσαν την τοπική και την οικογενειακή ιστορία των μαθητών), β) εξοικειώθηκαν αναφορικά με την οργάνωση αρχείων προφορικών και φωτογραφικών μαρτυριών, γ) ανέπτυξαν μεθόδους και τεχνικές για την αξιοποίηση της προφορικής ιστορίας ως μια συμμετοχική και ερευνητική εκπαιδευτική διαδικασία, δ) εξοικειώθηκαν με την πολυ-προοπτικότητα του παρελθόντος και την κριτική αξιοποίηση εναλλακτικών ιστορικών πηγών, όπως είναι οι προφορικές μαρτυρίες.
Το Περιφερειακό Θεματικό Δίκτυο: «Προφορική Ιστορία: Ζωντανεύοντας την ιστορία της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής» θα συνεχίσει τη λειτουργία του για δεύτερη συνεχή χρονιά το επόμενο σχολικό έτος 2019-2010. Στους κύριους εκπαιδευτικούς στόχους, οι οποίοι έχουν τεθεί από τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής και της Παιδαγωγικής Ομάδας του Δικτύου, για το σχολικό έτος 2019-2020 συμπεριλαμβάνονται: η δικτύωση μεταξύ των σχολικών μονάδων, η δημιουργική αλληλεπίδραση μεταξύ των εκπαιδευτικών και των μαθητών σε θέματα μεθοδολογίας και έρευνας, η ανάπτυξη κοινών εκπαιδευτικών δράσεων και η διάχυσή των αποτελεσμάτων των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην τοπική κοινότητα των σχολείων.
Εκτιμώντας δε τα μέχρι τώρα εκπαιδευτικά αποτελέσματα (και) στη βάση των συμπερασμάτων της ετήσιας απολογιστικής συνάντησης, η οποία έγινε την Πέμπτη 30 Μαΐου 2019, αναμένεται να αυξηθούν οι συμμετοχές τόσο των σχολικών μονάδων, όσο και των εκπαιδευτικών το Σεπτέμβριο του 2019. Κλείνοντας, χρειάζεται να επισημανθεί ότι σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό των εκπαιδευτικών δράσεων του Δικτύου, προβλέπεται η έκδοση ηλεκτρονικού βιβλίου τον Ιούνιο του 2020, το οποίο θα εμπεριέχει το σύνολο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, τα οποία θα έχουν υλοποιηθεί κατά τα δύο (2) σχολικά έτη λειτουργίας του Δικτύου.
Για την Συντονιστική Επιτροπή του Δικτύου
Δρ. Δημήτριος Σιδηρόπουλος ΣΕΕ ΠΕ 70
Δρ. Αθηνάς Καγιαδάκη ΣΕΕ ΠΕ 60
